Манай-греч. Халкынык «нафта» дэген созинен шыкан «нафта» жарып шыкарлык Касиети бар дэген манынен билдиреди. Шынында, жер бетинде кездесетин мунай мужчины газ, коздеринин терек орнаментласкан кабаттарымен адам баласына жумба болып келди. Кебир ойпаттарды жер койнауын жарып шыгып атгылап, кейде булак болып агып жататын «карамай» немесе узилмес от болып жанып таратын такажайп жартылыс «быстары.
Эрте дауирлерде адам баласы Теристик Италия мемлекетинде жер койнауын жарып шыгып, кайнар болып айп жаткан мунайды тастан жасалган Ыдыстарга айып, гарагы мезгілдернде жарып. Herodot uzinin shygarmalarynda Tigr men Efrat uzenderinin boyinda kuptegen manay kozderinin bolandykyn, zhinalgan munaydan paya bolgan asfaltti Babylon kalasynda ulysynda material.
Плутарх «Александрдык өмирі туралы» шыкармасында муги бақи лаулап жанып туратын когилдир жалын турлы асирилеп жазан. Византия мемлекетинин жауынгерлери оздеринин дашпандарина карсы сойстарда таргатылган кендерді акаш басына орап, оны мунайна малип алып туратын, жау кемелерин лақтыруке аргылы жетян. Бұл оқиға «Грек оты» деген атпен қалды.
Frenchdar Pennsylvanianyң teristik batys zhaғyn zhaular alғannan keyin zhergіlikti halyқtardyң munaydy dәri — dәrmek esebinde payalanatynyn sezip, sol kezdegі aғashpen shegendelgeny tayyz udyz.
Tustik amerikadaғy Trinidad aralinda от kөptegen mұnay zhune gaz kөzderi anyқtaldy. Олардык арасындагы эң макыздысы — 1497 жылы Колумбанык үшінши сапарында ашкан асфальткөли. Оның көлемі 45,6гектар, ал тереңдігі мезгілге дейін анықталған емес.
«Өшпес оттың» Апшерон түбегінде және Дағыстан жерінде орын алғандығы мәлім. Otқa tabynushylykty bildiretin khalyktar, onyk ishinde asirese, India khally, Bahu kalasynyk madalar ogyndagy әrdayym zhanyp turatyn gaz oshaқtaryn duripystyan. VII ғасыр шамасында салынған дін ордаларында Грек жауынгерлерібұзып құлатты. Бірақ Персияны Аравия жаулап алғаннан соң отқа табынушылық білдіретін Персия халқы Бақу маңына қоныс аударып , құлаған ордаларды қалпына келтірді
Абшерон табегиндеги Сурахана маңында салынған ордалардык бири биздин заманымызға диин бұзылмай жеткен. Bұl maңda khalyқtar 19-kasyrdyk 70-zhyldaryna deyin otқa tabynushylady kuptep kezdestiruge bolatyny tarikhta kalgan. Қазіргі кезде ол ордалар құлап , тек орны жатыр. Абшерон табегинин кыр шыкысында по много жер койнауйнык жарықтарынан шыгып, битумға айналкан куптеген аумақтарды болғандығы анқталды. Битумды көптеген аумақтардың болғандығы анықталды. Битум Персия халгы жанармай ретинде пайдалану үшин тениз аргылы өз эллин кеме кайыктарга тйеп джиберип отыган. Каспийский тенизинин ишіндэги Артем аралында да мнай коздеринин болғанды и ертедень –ақ белгили смело. Бирак, бул кен байлык, тениз ортасында болгандыктан, оный халык дурис пайдалана алмады. Манай жане газ бултары Кубань лысые мужики Тамань тюбегинде де кедескен. Жер қабаттарын өз күшімен жарып шыққандай , әдейі күшпен лаулап жанған газ көздері Түрікмен , Қазақстан , Шығыс Мексика , Қытай т.б. көптеген елдерде болғандығы тарихтан мәлім.
Металлургия өнеркәсібі
... ң қалдықтарын кәдеге жаратуға қабілетті болып табылады. Қазақстан үшін қара металлургия – екінші дүние жүзілік соғысынан кейінгі ... болады. Тіпті осыдан аз ғана бұрын өнеркәсіпте алынуы туралы сөз етілмеген кейбір металдар (цирконий,бериллий, индий, гафний, ниобий, т.б.) ... бола бұл өлке Кенді Алтай деп аталады. Жезқазғанда мыс, қорғасын, мырыш, никель, кобальт, алюминий, марганец, т.б. металдарды ...
Манай жунэ газ кодеринин пайа болуй тек кана жер кабаттарыны жарыктарымен баянисты деп айтуха болмайды. Соңғы кездерде Бақу қаласының маңы т.б. жерлердегі мұнай және газ көздері балшық вулканизм құбылыстарымен байланысты екені айқындалып отыр. Манай мужчин газдык шаруашылына кажеттілігинен, енди олдарды издеп табу жағына көңіл булінеді. Алгашки кездерде бул кендердин кузин тәжирибеси мол адамдар кана табатын болады. Жергілікті халық мұндай адамдарды «ізші» деп атаған. Ол адамдар, Асирезе, Апшерон тюбегин коныстанган халык арасында куптеп кездесетин. Бирак олар бабадан атага, атадан балага калган бул кусиптерин ельге жария ете бермей, йп стаган сыр, куп жылдар бойы мұнай өндиретин құдйқтар осылардң колында болған. Құдықтар тек қана солардың сілтеуімен табылып және ар шылып қазылып келегн.
17-ғасыр
17-ғасырдың бас кезінен бастап көптеген мұнай алаңдары жалпы бұқара халыққа мәлім бола бастады . Мысалы, Россиидағы «Ведомости» атты вестник 1703 жылы бирінши нумірінде бій деп жариялада: «аза каласынан алынкан хабар бойинша Согу узенинин бойында куптеген мынай кузек. Ал, бадан кейинги кездерде «1865 жылыкы тау-кен кылымы санак жинагында» бывшее депо жазылады: «Бензин и болмаса мунай Русский куптеген аймагтаринда табып жатыр. Мұнай бұлақтары Архангельск губерниясының Шенкер уезінде , Царицин губерниясында, Ухта өзенінің бойында, Еділ өзенінің бойындағы Қазан, Симбирск, Самар губернияларында, Керчь және Тамань түбектерінде, Кубань бойында, Байқал көлі мен Сібірде , әсіресе , көптеген мұнай бұлақтары Кавказдағы губерниялық Бақу қаласының маңында барлығы анықталды». Өнеркәсіп орындары көбейіп, өндірісте түрлі машиналар мен механизмдер саны өсуімен байланысты мұнай мұқтаждығы сезіле бастады. Бұл жғдай мұнай саласындагы кәсіпшіліктердің ұлғайтылуйн талап этти. Осыкан баянисты мунай алаадарын барлау жуне оардан мунай ндиру адистерин саи мунай гылым саласы керек болды.
Алғашқы кезде Ресей көлемінде мұнай туралы ғылым саласын жолға қойған атақты ғалым химик Д.И.Менделеев болды. Д.И.Менделеев куптеген гылым зарплатные работники айналысумен катар, мнайдык химялык касиеттерин зерттеп, курдели жагалыктар ашты. Ол өзінің 1877 жылғы жазған « терістік Америка Штатындағы Пенсильвания және Кавказдағы мұнай өнеркәсіптері» атты еңбегінде « … мұнай саласындағы ең басты міндет – оның жер қойнауында қалай орналасып жатқанын ғылыми жолмен тиянақты түрде зерттей білу» деді. Бұл әңгіме іс жүзінде орындалмаған жағдайда мұнай барлау , жаңа алаңдар ашып , оның қорын көбейтіп өндіру жұмыстарының қиынға соғатынын Д.И.Менделеев айқын көрсете білді. Д.И.Менделеев мунай Ондиру жене одан алынатын косымша онимдерн, айыру кусипшиликтеринде кездесетин кедергилерди жете ушкерелей отырып, оларға қарсы узілділді. Манай музелесин Ондиристик талапга сай катеру Ушин эң алдымен Руссадада орын алып кельген, бир Кожадан экинши Кожана манай сату, янни «Откуп» деп аталатын жюйеніні жою керере. Осыған байланысты 1872 ж патша үкіметі «Откуп » жүйесін жойды.
Название: «Д. И. Менделеев и его вклад в науку о нефти»
... и задачи. Цель работы: Задачи: 1) Проанализировать актуальность предложений Менделеева 2) Оценить его вклад в развитие нефтяной промышленности России Гипотеза: 2. Из биографии Д.И. Менделеева Дмитрий Иванович Менделеев ... ликвидировала все дела в Сибири и с Дмитрием и младшей дочерью Елизаветой выехала в Москву. Здесь он поступает в главный педагогический институт. После окончания в 1855 году ...
Алғашқы рет Баку маңындағы табиғи мұнай кендерінің геологиялық жағдайын 1827ж Н.И.Воскобойников жазды. Г.В.Абих 1861 ж бұл ауданның геологиялық картасын жасады. 1882 ж Россия аумағындағы мұнай, газ және басқа да кен байлықтарын ғылыми жағдайда зерттейтін Геологиялық Комитет құрылды. Патша Укиметинин Буль Комитет булген Каржысы Уте мардымсыз болгандытхан, онык Арамина аздахан, санаулы кана мамандар тартылып, геологолык зерттеу жумыстары уте шакын колемдел жургиз. Осимэн қatar zerttelgen ulan — хижина Россия kөleminde geologiyқ barlau zhumystarymen aynalysatyn Геологический комитет мушеринин сана 50 адамнан аса алмада. Осыган Карамастан, бұл Комитет жургизген жер Койнауйнык зерттеу жумыстары, брынғыға Караганда алдегайда жогары сатыда әри жемисти смолды. Жатадан көптеген мұнай және газ алаңдары ашылып, барлау жумыстары арнайы жоспармен сапалы түрге келе бастады. Бұл табыс негізінен Геологилық Комитеттің мүшелері әрі ұйымдастырушылары атақты геологтар И.М.Губкин, Д.В. Голубядников , Н.И.Андрусов, Н.И.Ушейкин, А.П. Карпинский, Ф.Н. Чернишев , С.Н.Никитин т.б . нақты ұйымдастыру жұмысының нәтижесі еді.
Академик И.М.Губкиннин мунай жуниндеги гылымы-зерттеу жумыстары, сирийский Казань tөңkerisinen keyin keң uris aldy. И.М.Губкин барлау жұмыстарын жоспарлы,ғылыми түрде ұйымдастырды, әсіресе , Азербайжан Республикасына ,Ухта, Еділ бойына, Түрікпен, Қазақстан, Өзбекстан , Грузия , Екінші Баку аудандарында , т.б. жерлерде мәңгі есте сақталатындай еңбек қалдырды. И.М.Губкин жер ойнауйнык жаратылыс заңдарын жете зерттеумен баянисты мұнай жуне газ аладарынан балшыты вулканизм. Бұл жөнінде көптеген еңбектер жазып, арнайы теориясын ойлап шығарды. Өзінің «Еділ және Каспий бассейнінің мұнайы » атты еңбегінде алғашқы рет мұнай кендері тек тұз күмбездерінің шет жағалауларында орналасқан жаңа мұнай алаңдарының ашылуы арқылы дәлелденіп , жүзеге асты. Егеменді Тәуелсіз Одақтас мемлекеттердің мұнай өнеркәсіптік тарихы академик И.М.Губкиннің есімімен тығыз байланысты. Ол мұнай саласындағы ең маңызда божаулардың қожасы, мұнай өнеркәсібінің «ақсақал қолбасшысы» болып саналады
Мұнай газ өнеркәсібі және қоршаған орта
Манай газ Онеркусиби жане Коршаган орта-Манай мужчин газ улы заттар болгандютан Коршаган ортаға тускенд табіатқа жане адам денсаулыкынна орасан зор зиян келтіреді.
Топырақ, атмосфера, су қоймалары ластануға ұшырауда. Жер Койнауйнан шамадан милле кумирсуутектерин игерудин нәтижесинде жасанды жер силкинисинин пайа болган кездери де болды. Манай газ Онеркусибинин табиғатқа жуне адам денсаулыкынна колайсыз әсер етуин азайту мақсатында табиғатты сактау технологиясэн колданып отрюды ажет ехеді. Өндіруші компанияларға ілеспе газды жағуға тыйым салынды. Mұnaidy burғylau oryndaryn on basyp ketpeu үshin arnayy dambalar tұrғyzyluy kerek. Манай жунэ газды Ондиретин жунэ эндейтин аудиторға жқын орнаменскан элді мекендердеги адамдарды басқа жакка, янни колайлы жлерге кешіреді.
Sonymen, азастандаы Ири салааралик кешендердин бирин отын-энергия жатады. Оның ішінде мұнай өнеркәсібі жетекші рөлді атқарады. Газ өнеркәсібі де жылдам дамуда. Bұl salalardy damytuda tabiғi resourstards tiimdi payalana своей жене orshakan ortany Korgay ryp игроку кажется.
М най ж не газ нерк сібі
... плавники становятся кровяно-красными. На теле, голове и плавниках не бывает черных пятен, только у половозрелого самца на конце ... созревание Нерка, входящая в р. Камчатку, обычно на 5-м году жизни. Развитие нерки Смертность икры за время инкубации ... Куманцов, Ю.А. Коротаев, О.Б. Коротаева. Промысловые рыбы внутренних водоемов Чукотки. М.: УМК «Психология», 2000. 208 с. 5. Атлас пресноводных рыб ...
Факттар
Қаражамбастың мұнайы өте ауыр, құрамында темір көп. Al Embi munayy kerisinche zhenil, maily bolyp keledi, kobenese zymyrandardy происходят от женщин maylaush may retinde uoldanylady. Өзен мен Жетібай мұнайының құрамында парафин көп. Ол бөлме температурасында катады. Сондықтан оны тасымалдауда арнайы жылытып тұратын құбыр орнатылды. Оны күкірттісутектен және күкірттен айырады. Қарашығанақ пен Жаңажолдағы табиғи газдан күкірттісутекті алғанда — конденсат — бағалы химиялык шикізат алынады.
Қазақстандағы ең бірінші мұнай 1899 жылы Орал-Ембі алабындағы Қарашүңгілден игерілді. Ol zherdegi tereңdigi 40 metlik үңғydan mұnay фонтаны атылап, teuligine 25 тонн mұnay beredi. Алғашқы кезде мұнайды арнайы қазылған шұңқырға жинаған. Монайды Самарадай мұнай Адеу зауытына жеткизу үшин алғашқы кеде туйени пайдаланған. 1915 жылы Қазақстандағы ең бірінші мұнай құбыры Ракушечная айлағына дейін салынды. Ол жерден мунай баржана жуктелип, каспийские тенизи даны арес Эдиль узени аргылы тасымалданды.
Тениз мунай кен орны дни жузиндеги эң улькен мунай коры бар аудитана жатады. Кен орнының ұзындығы 19 км, ені 21 құрамында мұнайы бар тау жыныстарының калыңдығы 1,6 км. Теңіз мұнай кен орны 1979 жылы ашылды. Zerttelgen Yory 3 миллиарда тонн надан артык, онын ишинде ондирилетин мунай 1,1 миллиарда тонн, кынык орташа тереудиги 5500-6000 метров. 2008 жылында 17,5 млн т мұнай өндірді.
Қашаған мұнай кенішінің геологиялык қоры 4,8 млрд т. Кен орнындағы қабаттың қысымы (820 бар) өте жоғары. Сонымен бірге құрамында ілеспе газ және күкірттісутек бар. Мұнайды игеру 2010 жылы басталмақ. Кенішті игеру 40 жылға жоспарланды. 136 млрд АҚШ доллары жұмсалатыны жөніндегі шартқа кол қойылды. Оны «Солтүстік Каспий басқарушы компаниясы» (СКБК) консорциумы игереді. Бұл консорциумға: Қазмұнайгаз (Қазақстан), «Эксон-Мобил», «Шелл», «Эксон-Мобил», «Конокофиллипс» (АҚШ), «ЭНИ» (Италия), «Тоталь» (Франция), «Инпекс» (Жапония).
* «Қазмұнайгаз» компаниясының үлесі — 16,81%.
Caspian tenizinin soltүstiginde Kazakstanny tarikhynda burynsondy bolmaғan Soltүstik Caspian zhobasy iske asyryluda. Негізгі мақсаты мұнай және газ кеніштерін барлау және Қашағанды игеру. Теңіз акваториясының барланатын ауданы 5600 км2 . Ұңғыны бүрғылау жасанды аралдар арқылы іске аспақ. Мұнай және газ қабаты орналасқан тереңдік 4300 м.
Пайдаланған әдебиет
- ↑ Таңатаров Т.Т. «Теңіз ұңғыларын бұрғылау»
- Jump up ↑ Нұрсұлтанов Ғ.М. «Мұнай және газды өндіріп, өңдеу»
- Jump up ↑ Мусанов А.М. «Ұңғымаларды бұрғылау»
- Jump up ↑ Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік географиясы: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық /В. Усиков, Т. Казановская, А. Усикова, Г. Зөбенова. 2-басылымы, өңделген. — Алматы: Атамұра, 2009. ISBN 9965-34-934-7
