Қазақстан Республикасының ғылым және Білім министрлігі
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті
Тарих, экономика және құқық факультеті
Қазақстан Республикасы тарихы кафедрасы
РЕФЕРАТ
Тақырыбы: Қазақстандағы мұнай — газ кешендерінің дамуы: Құлсары , Сағыз қалалары
Дайындаған: Ист-41 топ студенті,
Байтурсынова А.Ж
Тексерген: т.ғ.к, доцент
Байбулсинова А.С
Орал, 2018 жыл
Жоспары:
КІРІСПЕ … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .
І тарау Батыс Қазақстан аймағының мұнай — газ кешені … … … … … .
1.1 ХҮІІІ ғасырдан бастау алған мұнайлы өлке — Атырау … … … … …
1.2 Құлсары қаласының тарихы … … … … … … … . … … … … … … … … … .
ІІ тарау Қазақстанның мұнай — газ өнеркәсіп тарихы … … … … … … …
2.2 Қазақстанның мұнай — газ өнеркәсібінің потенцалы … … … … … …
2.3 Сағыз өнеркәсібі және оның тарихы … … … … … … … . … … … … … .
Қорытынды … … … … … … .. … … … … … … … … … … … … … … … … … … … .
Пайдаланған әдебиеттер … … … … … … . … … … … … … … … … … … … … …
2050 жылға дейінгі Қазақстан Республикасының даму стратегиясында үлкен орынды еліміздің мұнай — газ кешені алады . Мұнай өнімдерінің қазіргі қоғамдағы алатын орны өте үлкен. Ғылыми — техникалық дамуды шикізаттың бұл түрінсіз елестетудің өзі қиын. Қазақстан үшін мұнай және газ конденсатының қоры үлкен мағынаға ие, себебі мұнда ұлттық экономиканың салаларының мұнай өнімдеріне деген сұраныстары ғана қанағаттандырылмайды, сонымен бірге мұнайдың белгілі бір бөлігі экспортқа шығарылады, бұл мемлекеттік бюджетке табысты түсірудің негізгі көзі болып табылады. Mұnaydy exportқa shyғarudan tүsetin currencyalyk tүsimder argyly, Kazakhstan өzinin ekonomikasyn naryқtyk ekonomikaғa kayta құrudy nonizinen ayaktady. Манселен, мунай — газ саласынан тусетин тусимдердин нәтижесинде 2001 жылдан бастап, республика ултык кор кызметин атгаруда, республика.
Мұнай мен газдың тарихы
... ң мұнай өнеркәсіптік тарихы академик И.М.Губкиннің есімімен тығыз байланысты. Ол мұнай саласындағы ең маңызда божаулардың қожасы, мұнай өнеркәсібінің «ақсақал қолбасшысы» болып саналады Мұнай газ өнеркәсібі және қ ... ы табиғи мұнай кендерінің геологиялық жағдайын 1827ж Н.И.Воскобойников жазды. Г.В.Абих 1861 ж бұл ауданның геологиялық картасын жасады. 1882 ж Россия аумағындағы мұнай, газ және басқа да ...
Экономика манай-газ саласы, основанная на салаларын дамуйна жғдай жасайды. Олардың катарына отандық энергетикасқ, тасымалдау, авто жасау, химия жуне мунай химиясы, жеңил онеркусип, авто жолдарын салу жане тағы баса салалар жатады. Көмірсутектің өте үлкен қорына ие. Қазақстанның дамуының жаңа сатысы негізінен осы мұнай-газ комплексінің дамуымен байланысты. Республиканский мунай-газ саласы нонизинен турт салаха булинди: мунай ndiru, munay өңdeu, gas ndiru, gas deu. Бул салалар Азара баянисты, Уыткени Ондиру жуне Адеу процессстери бирин-бири толыктырады. Барланған қордың көлемі бойынша, әлемде біздің ел мұнай бойынша 12-орында, газ конденсаты бойынша 15-орында, ол өндіру деңгейі бойынша 23-орында тұр. Қазақстанның үлесіне әлемдік мұнай қорының 1,5 % келеді, мұнайдың алынатын қоры — 2,2 миллиард тонна, конденсат 690 млн. тонна және 2 трлн. м³ газ қоры бар. Қазақстан Республикасында көмірсутек ресурстарының болжамдық көлемі 17 млрд. тонна мұнайды құрайды, оның 8 млрд. тоннасы Каспиий теңізінің қазақстандық секторына тиеді.
Қазіргі уақытта Қазақстан энергоресурстары әлемдік нарыққа ықпал ете алатын көмірсутектің бай қорына иеленуші болып табылады. Елдің табиғи-шикі потенциалын отандық және шетелдік эксперттердің бағалауы бойынша бірнеше айырмашылықтар бар. Мысалы, British Petroleum эксперттерінің мәліметтері бойынша, Қазақстанның мұнай қоры 1,1 млрд тоннаны құрайды және ТМД елдерінің ішінде, Ресейден кейінгі екінші орында тұр.
Тарих беттеріне көз жүгіртсек , мұнай өндірісін Ұлы Отан соғысы кезінде тылда күн — түн демей жанқиярлықпен еңбек еткен мұнайшылар Төреханов Ақбергенді, Жұбатқанов Борашты, Дүтпаев Ермекті, Оразов Әбілді, Қалабаев Әбішті, Оразов Тәжіғалиды, Оразов Мизамды, Дінешов Әбдешті, Шырдабаев Шашпанды және т.б. қалай ұмытамыз. Согыс жылдарында Эмбид мунай андиру колеми бокил революционадан бурынгы даурден 2.5 ушинши бесжилдык кезенинен 15.2 пайзга артты.
1940 ж өндірілген мұнай 695 тонна болса, 1944 жылы ол 788 мың тоннаға жетті. Итак, Ыстык кийн — кыстауына карамай Доссорда автокулик жундеу зауыты 1944 г., ГЭС камыскульде салынды 1945 г.
Сокыстан кейинги бесжылдйқтар кезинде Казахстан мұнайшылары куйки тиршиликтен шығып, кош — жигерин, ndiris uuatyn arttyruғa arnady. Ұлы Отан сонғысы тұсында төрт кәсіпшілік өндіріске қосылса да, соғыс аяғына таман шығарылатын сұйық отынның көлемі төмендеп кетті, 1945 жылғы өндірілген мұнай, 1943 жылөғы өндірілген мұнайға қарағанда 20 пайыз кем болды.
Алайда, бұл Қазақстан мұнайының азайғанынан емес еді. Осы аймақ игеріле басталғаннан бергі 40 жылдың ішінде айқын болғандай 1,5 мың кен құрылымының 32 ғана барлаудан өткен еді. Соның 20 — нан мұнай белгілері байқалса, 12 — нен ғана отын қндіріліп тұрды. Жер қойнауындағы тұнып жатқан мол байлықтың кең көлемде игерілмеудің басты себебі — табиғаттың қаталдығынан еді.
Тарный склад запаса муки для хлебозавода мощностью 45 тонн в ...
... удостоверения. При значительных расхождениях вызывают представителя организации, поставляющей муку, и анализ проводят повторно. Что значит тарный способ хранения муки? Это хранение муки в мешках на специально предназначенном складе – мучной ... – 0,93кг. – 15 тонн в сутки. Рецептура Хлеб белый из муки первого сорта. Наименование сырья Расход сырья на 100 кг муки, кг Мука пшеничная 1 сорта 100,0 ...
0.1 ХҮІІІ ғасырдан бастау алған мұнайлы өлке — Атырау
Атырау Шириндеги Жайык пер Жем аралыкында кулькиген мунай кени бар экени эрте заманнан белгили болган. Типа соль кездин узиндэ — ақ жергиликти кошпенди Казактар жер бетине шыгып жатган умайды, мунайды созип алып, туенин немесе адамный теге атырын эмдеануге қол. Бірақ қазақтар бұл үлкен қазынаның жер бетіне шығып жатқан шеті ғана екенін білген жоқ. XVIIIғ. мен XIX ғасырдың алғашқы жартысында Жайық пен Жем өңірінде жер қойнауын зерттеушілердің пайда болғаны белгілі. И. Лепехин 1768, П. И. Рычков 1772, П. С. Паллас 1773, С. Г. Гмелин 1785, Г. Гельмерсен 1836, Тай Бассалары Атыраудың географық жіне топографылық рылымина, по обычным мужчинам кен байлықтарина қысқаша геологияқ сипаттама берді. зерттеушілердің осы алғашқы деректерінің ғылым үшін пайдасы зор болды [1].
Атырау өңірін алғашқы зерттеушілердің бірі — Н. А. Северцов. Ол 1860 жылы Горный журналына қазіргі Доссор маңы туралы есебін жариялайды. Онда Бұл жердің мұнайы су бетіне қалқып шығып жатады екен — деп жазады. Біздің осы өлкемізде 1874 жылы инженер Д. В. Кирпичников келіп, бірнеше кен орындары жайлы пікір қалдырды. Мысалы, әлгі Доссор кені жайлы мынадай тұжырым жасады: Бұл жерде мол мұнай қоры бар екендігіне күмән жоқ. Бірақ тұщы суы тапшы, қатынас жолы қиын, тұрғын халқы, шабатын шөбі жоқ. Бұл байлықты пайдалану өте қиынға соғады. Ол тұста бұл аса мәнді болжамға ешкім назар аудара қоймайды. Бадан кейин де Атырауа бирнеше этнограф Галымдар мен экспедициялар келеди. 1899 жылдың қараша айында Атырау облысы, Жылыой ауданына қарасты Қарашүңгіл алаңындағы №7 ұңғымадан мұнай фонтаны атқылап, тәулігіне 20 тоннадай өнім берді. Бұл бүгіндері дүние жүзіне мәлім болған Қазақстан мұнайының алғашқы тамшылары еді. Қарашүңгіл мұнай фонтаны туралы хабар Ресей және шетел кәсіпкерлерін дүр сілкіндіріп, Ембі — Каспий аймағында мұнай қорын іздестіру жұмыстарын кең көлемде жүргізуге мәжбүр етті.
Төңкеріс алдындағы мұнайшылар өмірі қиын болды. Іне осондай жадайда казан терилисіне дейин республиканский мунай онеркәсиби карыштап дами бастады. Onyң naғyz қanat zhayuy Keңes ukimeti zhyldarynda boldy desek, bұl brynғy tarikhi topshylauu emes, aқiқat, shyndy.Kees ukimeti keshegi kashpelylerdin umirin tanymastay uzgertip, kazakh zhumyshy tabyn shyndady. Мұнайлы Ембі алғашқа кәсіпшіліктерінде жұмыс істеген М.Сартов, М.Жұмағалиев, П.Кочнев, Х.Төрәлиев, Б.Айтмағамбетов, С.Зорбаев, А.Ильясов және т.б. болды. Олар жаңа үкәметті орнатуға ат салысты. Сонау 1919 жылы В.И.Ленинин негизгі отын коимасы жау колында калган кездэ, Гурьевти, Жайык сағасын азат этюге болмас па екен деуі тегин емес.Қызыл Армия Доссор, Мақат кәсіпшіліктерін ақ гвардияшылардан азат етпей жатып, В.И.Ленин мұнайды тасымалдау мәселесін күн тәртібіне қойды. 1920 жылы 24 қаңтардағы Москвада болған кен жұмысшылары мен қызыл армияшылар конференциясында В.И.ленин Енді бізде Гурьев мұнайы бар− деп мақтанышпен мәлімдеді, Гурьевті Атырау деп түсінсек, онда Атырау мұнайын өндіру сол кезде — ақ құралған Жайық − Ембі ауданының мұнай кәсіпшілік басқармасына табыс етілді. Бұл жаңа басқарма трест 1920 жылы Отан қоймасына 1,5 млн пұт мұнай құйды. 1922 жылы қазанда басқарма Эмбанефть тресі деп аталып, қайта құрылды. Бұл трест 1924 жылға дейін Москвада болды, кейін Гурьевке қоныс аударды. Қазіргі Атыраудың көптеген мұнайшыларын тоғыстырып отырған Эмбанефть бірлестігі өмірге осы трест негізінде келген кәсіпорын. Жас укимет жана кен ориндарын игеруге, бургылау, құрал — жабдыйтарын тасымалдау, азык — тулик, крылыс материалдарын жеткизу мақсатында жата тас жой жане темажетары и др. 1925 жылы үкіметтің арнаулы қаулысы бойынша Гурьев пен Доссор арасында 93 км табанды темір жол төселді. 1927 жылы іске қосылған бұл жолмен жылына 120 мың тонна жүк тасылды. Бұл тек мұнайлы Ембінің емес, бүкіл қазақ елінің дамуына үлкен әсер етті [[2]].
Нефтегазовая промышленность Республики Казахстан
... Западного Казахстана - угле, нефти, горючих сланцах и минеральных веществах. Горный инженер Геологического комитета России Д. Кирпичников, обследовавший в 1874 г. выходы нефти на Карашунгуле, Доссоре и ... отдельных участков Доссора. Вскоре образовались многочисленные общества, товарищества и фирмы для поисков и разведки нефти в Урало-Эмбинском и других регионах Западного Казахстана. Среди них ...
Манай Ондиру Ушин тек жумышылар Хана эмес, билимди мамандар ждет отважных. Сондықтан 1930 жылы Гурьев мұнай техникумы ашылды. Кейіннен бұл оқу орны Политехникум деп аталды. Кезінде И.М.Губкин, С.М.Миронов, т.б. академиктер Атыррау өңірінің болашағын жоғары бағалап, бұл өңірді батыл барлау, жаңа кен көздерін ашып, халығ игңлңгңне жарату мәселелерін ортаға қойды. Кен ориндарды игеруди ғылым тұрғыдан бақылап отыру үшин Эмбанефть тресинин өзинен орталык ғылым — зерттеу лаборатории 1934 рылды.
Осыкан Орай гравиметрия, электрическая регистрация и геофизикақ Адистер Атырау өңиринде тұұыш рет игерилип, тым жақсы нәтижелерге ол жетти. Энди мунайлы Ембинин Доссор, Макат сияты кунэ кен ориндарынык катарын жана кеништер толтыра Бастайды. Ескене 1934 , Байшанас 1935, Қошағыл 1935, Сағыз 1938 , Құлсары 1939 сияқты жаңа кен орындар іске қосылды [[3]].
1959 — 1969жж арасында Терістік Каспий ойпаттарында оншақты мұнай газ кен орындары (Прорва, Ақтөбе, Қараарна, Терістік, Тереңөзек, Шығыс — Құлсары, Мартыши, Камышитовый, Таңатар, т.б.) ашылды. Бул кен ориндарын тутенше барлау, ондиристик игеру жумыстарын басгару жунинде геолог Маташев Мажиттин енбеги аса зор деп айтуа смолды. Осы маманнный энджизуимен құлсарыдагы XXI-XXII Пермотрий горизонтарын жға диспен игеру аргасында куптеген косымша мұнай өндирилді.
Жаңа кеніштердің қатарға қосылуы мұнай өнімін еселей арттырды. Атырау мунайын элимиздин шыкысына кидиртпей жунелту ушин 1936 жылы Каспий — Орск мунай убыры иске усылды.Кезінде Гурьев — Қосшағыл су құбырының іске қосылуы үлкен оқиға болды. Элимиздин орталык облыстарына тиклей шыгу шин Гурьев — андягаш кең табанды темир жолынык өмирге келуй де маңызды болды. Согыс басталарда Эмби — элимиздин Коимасына сапалы мунай беретин жылына 700-750 тн. Сол кездегі үлкен мұнайлы өңірдің бірі еді. Қарап отырсақ бұл күнде қара алтынның қайнар бұлағы атанған мұнайлы Ембі өзінің бастауын Доссор мен мақаттан алғанмен, өмір алға аттанған сайын арнасы кеңейіп өсе берген екен. Тек Улы Оттан согысы жылдарынд 15 жана кениш ашылып, Макат — Комсомол — Кошкар — Сагыз мунай Абыры целипти. Доссорда автомобиль жөндеу зауыты (1944), Қамыскөл электростанциясы тұрғызылды(1945).
Соль бир кийн кыстау кезиндэ мунай ндиру кусипшиликтеринде талай — талай рекордтар жасалып, небир озын технологлар энгизиле Бастады.
Қазақстан мұнайшылары үшін үлкен сын болған белестің бірі — Ұлы Отан соғысының қаһарлы жылдары еді. Майданға аттанған ер азаматтардың орнын жоқтатпай, өндіріс ырғағын қалыпты ырғағы — мұнайшылардың алдына қойған қатал талабы мен міндеті еді. Қорғаныс қажетіне көптеп мұнай беру үшін қажымай еңбек етіп, ерлер қатары майданға кетіп сиреген соң, солардың орнын толтыратын жқмысшы күшіне мұқтаждық туды. Мио, сондай кажыр — кайрат буйны бэкип, бканасы катпаган балалардык, элкейген курілердин бойынан табылды. Ерлердің мамандығын әйелдер меңгерді. Мысалы, қызыл әскердің жұбайы Сарманова мұнай өндірісі Байшонас кәсіпшілігіне мұнай өндіруші оператор, үй шарушылығындағы Айманова Доссор кәсіпшілігінде балғашы, Сағыздық Бекмағамбетова шофер, екі баласымен үй шаруасына отырған Завалова Доссордағы автотранспрот мекемесінде тракторшы болып жұмыс істеді. Keyinnen osylardyk kupshiligi ndiristin maitalman mamany atanyp, Urmetke balendi. Мушнайшылар катары кусіпшілік школьнбітірген жастармен де толықтырылып отырды. Батыстағы ірі кәсіпорындар шығысқа көшіріліп, Өндіріске қавжетті жабдықтар, қосалқы бөлшектер шығарылмай жатқан ауыр кезеңде басқа жақта күтір отыруға болмайтын еді. Сондытан ішки резервтерди іздестіріп бар.
Аммиак және аммоний тұздарын алу
... ғы 0,16нм пирамиданың биіктігі 0, 038 нм, d(NH)= 0,102 нм аммиак аудан жеңілірек 1 литр салмағы 0,77 г. Аммиакты сақта ... ционамид әдісімен алып келеді, одан бергі жерде аммиак алатын заводтердың барлығы, алғаш 1913 жылы шыққан синтез әдісіне сәйкес ... Н2О молекуласының арасында сутектік байланыс түзілуімен түсіндіріледі. Ерігенде жылу бөлініп шығады. (33,47кДжмоль) су H0=-92,4кДж. ерітіндісін кейде ...
1.2 Құлсары қаласының тарихы
Жылыой ауданы — Қазақстандағы ең ірі мұнай өндіретін аудан. Мунда мунай Онеркусиби туш рет 1899 жылы Карашкыл месторождение аталатын онистагы № 7 Умадан азастандагы туш мунай атылау басталды. Қазір мұнай (және газ) Теңіз, Құлсары, Прорва, Королев, Сарықамыс, Қаратонкендерінен өндіріледі. Тениз кенинде мунай мэн газ дейтин өте ири мұнай-газ деу зауыты жумыс истейді. Басты кен байлығы — мұнай мен газ. Аудан жерінің қойнауында 40-қа жуық көмірсутек кен орындары бар және олардың жалпы қоры (2,5 млрд т) бойынша республикада 1-орын алады. Среди многих: Тениз, Карамылтык, Королев, Прорва, Каратон, Анинген, Сарыгамыс жане Каспий тенизиндеги Шыгыс Кашаган. Жылыой өңірінде алғаш мұнай тапқан Қызылбаев Бешім ақсақал. Ол жер бетине шығып жаткан мунайды барлаушы-геологтара апарып курсеткен. Комиссары Манай халык Кызылбаев Бешимге ос беги үшин өмирлик зейнетагы тағайындаган. 1930 жылдан бастап ауданда мұнай іздеу жұмыстары қолға алынып, Қаратон, Иманқара, Қарашүңгіл, Қосшағылға бұрғы салынды.1935 жылы Қосшағыл кен орны игеріліп, басқа да мұнай алаңдары ашылғанан кейін, аудан орталығы Қаңбақты (Жилая каса) поселкесінің экономикалық, әкімшілік орталығы ретінде қалу мәні кете бастады. Аудан орталығы 1938 жылы Қосшағыл поселкесіне ауыстырылды. Енді Жылыой өңірінің болашағы мұнаймен байланысты болды. Аудан өнеркәсіппен, ауылшаруашылық бағытында дами бастады. Ауданда бұрғылау жұмыстары кеңінен етек алды. Ұлы Отан Соғысы жылдарында жылыойлықтар Бәрі де майдан үшін, бәрі жеңіс үшін деген ұранмен бүкіл күш-жігерін жеңісті жақындатуға жұмсады. Аудан еңбекшілері майданға жылы киімдер жіберді. Қазақстан, Жаңа жол колхоздарының төрағалары Қалдан Өмірбаев, Батырбай Бөлекбаев, Атыраубай Танкиевтер 100 мың сомнан, Абай атындағы орта мектеп мұғалімдері мен оқушылары 25 мың сом қаражат жинап, майдан жеңісіне үлес қосты. Сол үшін ауданға Жоғарғы Бас қолбасшы И.В.Сталиннен алғыс жариялаған хат келді.
Жылыой ауданы 1928 жылы 6 мамырда Казако Орталык Аткару Комитетинин Каулысымен Крылган. Жер көлемі 29,3 мың шаршы км құрайды. 2009 жылы өткізілген санақ бойынша аудан халқы 77 300 адам болса, оның 56 003 қала халқы, 21 297 адамы ауылдық округ тұрғындарын құрады. Жылыой ауданы Атырау балдынык шыгыс булыгиндеги каспиан тенизинин солтустик шыгыс жагалауймен жем, кайнар озендеринин сагалык бойын камтиды.
Audannyk Kazirgi aumaғynda Kees ukimeti ornaanғa deyin Устный губерниясык Гурьев уэзин караган бирнеше болысы болган. Осы irdi mekendegen el Orynborғa deyin zhaz zhaylauғa koship baryp zhurgen. Бірақ 1868 ж. патша үкіметінің әкімшілік реформасы, губерниялар мен ояздардың (уездердің) құрылуы халықты ол мүмкіндіктен айырды. Ол кезде 200 үй бір болысқа бірігетін еді. Егер үй саны 200-ден кем болса, ол басқа болысқа қосылып отырған. Казахстан мунай тарихындагы биринши мунай бургагы 1899 Аққұдык аулынан солт.-батысқа қарай 12 км жердегі Қарашүңгіл ұңғысынан атқылады. 5 мың тоннаға жуық мұнай берген бұл бұрқақ 18 сағатқа созылады. 1922 ж. Кестердин Гурьев уездик съезд ужаттарында жылыой ауданы туралы соз айтылады. Соль жылдарда аудитанда Агбас, Жаршык, Жылыой, Карабайлы, Карашыр болыстары болған. Аудан аз уақыттан кейін таратылады да, болыстар оязға тікелей бағынады. 1928 жылғы 6 мамырда Қазақстан Орталық Атқару Комитетінін (КазЦИК) 3- сессиясы құрамына Ембі, Ембі — Атырау, Ақжал болыстары кірген Жылыой (Жыло- косинский) ауданын кұру туралы Президиумның қаулысын бекітеді. Аудан орталығы 1938 жылға дейін Жылыой (Қаңбақты, 1873 ж. іргесі қаланған) кенті болды. Сол кезде ауданда тұрған 21261 адам (1928) негізінен мал шаруашылығымен шұғылданды.
Қазақстандағы металлургия өнеркәсібі
... аудандарда да дамуда. Қазақстанның түсті металдары жоғары сапалылығымен ерекшеленеді. Қара металлургия аудан құрушы маңызға ие өнеркәсіп саласына жатады. ... Ол екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Батыс және Орталық Еуропа, Жапония, Шығыс Азия елдеріндегі, сондай-ақ Шығыс ... Реформа жылдары инфляция деңгейі 13250есе өсті, өндірістің құлдырауы 1991 жыл деңгейінің 50 пайызына, ал өмір деңгейі 4 есеге дейін ...
Жылыойда балық кәсіпшілігі болды. Кейін 4 балық ұжымшары құрылады. 1928 ж. жұтта мал саны өте азайып кетеді; бірақ тез өскен мал басы 1932 ж. 18 250-ге (оның ішінде 2083 жылқы, 4366 сиыр малы, 5259 қой, 6373 түйе), ал 1940 ж. тек қойдың өзі 50 мыңға жетеді. 30-жылдары ауданда мұнай барлау жұмысы кең көлемде жүргізіліп, 1935 ж. Қосшағыл мұнай кеніші пайдалануға беріліп, аудан өнеркәсіптік дамуға бағыт алды.
Жылы ауданынык орталыгы болган Құлсары каласынык — іргеси 1939 г жылы ос в мунай мужчин газ ndнділуіне баиланысты қаланды. Атауй 19-ғ-дың басында осында өмир сүрген жуне жерленген, ел арасында беделді, көрипкельдигі де бар Құлсары Адай руйнан шыкан. Ата шежіресі бойынша Мұңал — Бәйімбет — Сегізбай — Күшік (Ержігіт) — Айғыр — Тінекей — Құлсары.
1934-1938 жж. аралығында бұл
